Piłka nożna niewątpliwie należy do najpopularniejszych dyscyplin sportowych na świecie. Historia piłki nożnej sięga starożytności, a reguły rozgrywek zmieniały się na przestrzeni dziejów. Poznaj historię jednego z najpopularniejszych sportów.
Piłka nożna należy do najpopularniejszych sportów na świecie i ma bogatą tradycję. Na świecie odbywają się różne rodzaje rozgrywek, począwszy od meczów ligowych w danych krajach po turnieje międzynarodowe, jak np. Mistrzostwa Europy bądź Mistrzostwa Świata. Dużą popularnością wśród kibiców cieszą się także cyklicznie odbywające się spotkania Ligii Mistrzów. Warto więc poznać historię tego niezwykłego sportu, począwszy od jego prapoczątków, przez fascynujący etap kształtowania się tej dyscypliny w wieku XIX, aż do współczesności.
Historia piłki nożnej – prapoczątki
Dzieje piłki nożnej sięgają czasów starożytnych. W grę przypominającą nieco dzisiejszy futbol grywano już w starożytnych Chinach, Grecji oraz Rzymie. Pierwsze piłki wykonane były ze zwierzęcych pęcherzy bądź skór różnych zwierząt. Mecze znacząco różniły się jednak od współczesnych zasadami gry, a spotkania nie polegały wyłącznie na kopaniu piłki nogami. Przypominały bardziej piłkę ręczną bądź rugby, gdyż łapano piłkę rękami. Nie było też bramek w ścisłym znaczeniu tego słowa. Średniowiecze przyniosło piłce nożnej dużą popularność, zwłaszcza w Anglii. Nie jest znane pochodzenie tego sportu w tym kraju. Prawdopodobnie przybył tam z Celtami lub Normanami. Popularność zdobywał zwłaszcza u klas niższych. Był to swego rodzaju futbol ludowy. Zdarzało się, że młodzi ludzie kopali piłkę po mieście w ogromnych grupach i przez długie godziny. Właściwa historia piłki nożnej zaczęła się jednak dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku.
Początki futbolu na wyspach brytyjskich
Anglia jest kolebką piłki nożnej. To na tej wyspie przełomie XVIII I XIX wieku ustanowiono pierwsze reguły gry. Wtedy właśnie wprowadzono „spalonego”. W pierwotnych zasadach nie wolno było podawać piłki do przodu, a zawodnik już wtedy nie mógł używać rąk. Zasady spalonego różniły się od siebie w zależności od rejonu kraju. Pierwsze reguły i zasady gry w futbol wprowadzono lokalnie w roku 1815 oraz 1825.
W pierwszej połowie XIX wieku grę wprowadzono do brytyjskich szkół, aby wpłynąć pozytywnie na rozwój fizyczny młodzieży. Zyskała ona przez to dużo na popularności.
Pierwsze kluby piłkarskie i kodyfikacja gry
W 1848 roku w Cambridge ustalono pierwsze, tym razem już oficjalne zasady gry. Z czasem stopniowo udoskonalano grę, wprowadzano żółte kartki oraz czerwone kartki. Regulowano takie kwestie jak uznanie bramki oraz wymiar samej bramki.
Pierwsze lokalne drużyny piłkarskie powstały już w XVIII wieku. W wieku XIX liczne szkoły brytyjskie miały już własne kluby i rozgrywały między sobą mecze. 24 października 1857 roku powstał Sheffield Football Club, uznawany za najstarszy klub piłkarski na świecie.
W latach 60 XIX wieku podejmowano pierwsze próby zrzeszenia powstających jak grzyby po deszczu klubów, ponieważ futbol stawał się coraz popularniejszy. Udało się to w roku 1863, gdy powołano do życia The Football Association – Angielski Związek Piłki Nożnej. Był to pierwszy związek piłkarski.
W sezonie 1871 / 1872 odbyły się w Wielkiej Brytanii pierwsze mistrzostwa o Puchar Anglii (FA CUP). Wzięło w nich w sumie 15 drużyn (federacja zrzeszała wtedy 30 drużyn). Zwycięzcą okazała się reprezentacja Wanderers F.C.
Umiędzynarodowienie rozgrywek
Druga połowa XIX wieku to także czas pierwszych spotkań międzynarodowych. W 1872 roku rozegrano pierwszy mecz międzynarodowy pomiędzy drużynami Szkocji oraz Anglii. Mecz zakończył się remisem.
Gra stopniowo opuszczała Wielką Brytanię i mecze rozgrywane były też w wielu innych państwach. Gra zdobywała kibiców na całym świecie. Doprowadziło to w końcu do powstania piłkarskiej organizacji międzynarodowej o nazwie FIFA. Federacja piłkarska powstała w 1904 roku.
Z kolei z uwagi na wyjątkową popularność tego sportu w Europie, w roku 1954 powołano do życia Unię Europejskich Związków Piłkarskich o nazwie UEFA. Rok później rozpoczęły się mecze Ligi Mistrzów, organizowane przez UEFA.
Najnowsza kodyfikacja reguł
Zmianie uległa kodyfikacja meczów międzynarodowych od marca 2008 roku. Murawa boiska powinna być pokryta trawą. Dawniej boisko miało wymiar prostokąta o szerokości od 45 do 90 m i długości od 90 do 120 m. Obecnie FIFA ustanowiła wymiary boisk 105×68 m. Ustawione są bramki o szerokości między wewnętrznymi krawędziami słupków 7,32×2,44 metra. Kodyfikacji uległa też masa piłki. Masa powinna wynosić od 410 do 450 gramów.
Ogólne reguły gry
Mecz piłkarski składa się z dwóch części po 45 minut każda. W przypadku remisu niekiedy rozgrywana jest dogrywka (dwa razy po 15 minut), a jeżeli i ona nie przyniesie rozstrzygnięcia, organizowane są rzuty karne.
Gdy zawodnik gra w sposób niebezpieczny, może być ukarany przez sędziego żółtą kartką. Po faulu zawodnicy drużyny przeciwnej mają tzw. rzut wolny. Gdy zawodnik zdobędzie więcej żółtych kartek w jednym meczu, przyznawana jest mu czerwona kartka, która eliminuje go z dalszej gry. W przypadku, gdy zawodnik drużyny przeciwnej dokona faulu w obrębie pola karnego, przyznawany jest tzw. rzut karny. Podczas jego wykonywania bramkarz musi znajdować się na linii bramkowej. Bramka uznawana jest nawet wtedy, gdy bramkarz dotknie piłki, lecz przekroczy ona linię bramkową. Aby uznano gola, piłka musi znaleźć się między słupkami i pod poprzeczką. Gdy zawodnik znajduje się na pozycji spalonej, gol nie jest uznawany.
W przypadku, gdy piłkarz umyślnie bądź nieumyślnie dotknął piłki ręką, dyktowany jest rzut wolny lub karny, zawodnik karany jest czerwoną kartką lub żółtą. W sytuacji, w której piłka przekroczy linię końcową boiska i została wcześniej dotknięta przez zawodnika drużyny broniącej, dyktowany jest rzut rożny.
Podsumowanie
Obecnie piłka nożna jest jedną z najpopularniejszych na świecie dyscyplin sportowych. Do czołowych piłkarzy w Polsce i na świecie możemy zaliczyć Roberta Lewandowskiego. Warto zauważyć, że nie grają w nią wyłącznie mężczyźni, coraz większą bowiem popularność zdobywa piłka nożna kobiet.
Fascynująca jest także historia polskiej piłki. Jeśli chciałbyś poznać bliżej historię tej fascynującej dyscypliny sportu, zwłaszcza w Polsce, warto sięgnąć po książki o piłce nożnej. Najlepsze książki o historii piłki nożnej w Polsce opisują zwłaszcza sukcesy Orłów pana Kazimierza Górskiego, jednego z najlepszych polskich trenerów, ale to już opowieść na zupełnie inny, równie fascynujący artykuł.